Organizmy wskaźnikowe, biologiczne wskaźniki jakości środowiska; organizmy roślinne i zwierzęce cechujące się zróżnicowaną wrażliwością i charakterystyczną reakcją na działanie czynników środowiska, zazwyczaj gatunki o małym zakresie tolerancji na oddziaływanie substancji zanieczyszczających, np. metali ciężkich.
W środowiskach zarówno lądowych, jak i wodnych organizmami wskaźnikowymi są niektóre gatunki bakterii, pierwotniaków, glonów, porostów, roślin naczyniowych oraz bezkręgowców (rzadziej kręgowców).
Wskaźnikami czystych wód, są takie gatunki jak: pałka, larwy chruścików czy jętek, pijawka lekarska czy pstrąg potokowy, który zamieszkuje tylko bardzo czyste, zimne wody o dobrych warunkach tlenowych.
